از خاک تیره تا روشنایی دانش
خداوند در نخستین لحظات بعثت، با کلماتی پرمعنا، پرده از شرافت علم برداشت: «خَلَقَ الإنسانَ مِن عَلَق * اِقرَأ وَ رَبُّكَ الأكرَم * الَّذی عَلَّمَ بِالقَلَم» (علق، آیات ۲–۴). کنار هم آمدن «علق» و «علم»، تقابل دو حقیقت است: پستترین ماده و شریفترین نعمت. شهید ثانی در کتاب شریف منیة المرید میگوید همین تضاد، شرافت علم را آشکار میسازد.
انسان اگر تنها به ماده وجودی خود بسنده کند، چیزی جز ذرهای بیارزش نیست. اما با علم، جایگاهش به اوج میرسد. این راه از «علق» آغاز میشود، ولی پایانش به افقهای نورانی ختم خواهد شد.
شرافت علم در همین جهش نهفته است. هر جوانی که با شوق یادگیری مسیر خود را آغاز کند، در حقیقت به زیباترین شکل ممکن شأن انسانی خویش را زنده کرده است.
چرا شرافت علم چنین جایگاهی دارد؟
علم تنها جمعآوری اطلاعات نیست؛ بلکه روشنکردن حقیقت است. کسی که عالم میشود، تاریکیهای جهل را کنار میزند. علم مانند نوری است که دل را آرام و چشم را بینا میسازد.
شرافت علم در این است که هویت انسان را دگرگون میکند. قطره خون، بیارزش و فناپذیر است؛ اما همین وجود وقتی به علم آراسته میشود، ماندگار و الهامبخش خواهد بود.
هر حرکت کوچک در مسیر دانش، گامی بزرگ در کرامت انسانی است. نوشتن نخستین یادداشت، طرح اولین پرسش، یا خواندن یک کتاب تازه میتواند پلی برای رسیدن به معنویت باشد.
«علم همان نردبانی است که انسان را از قطرهای ناچیز به افقهای بیکران الهی میرساند.»
نمونهای از زندگی امروز
تصور کنید نوجوانی در یک روستای دورافتاده زندگی میکند. اگر تنها در همان سطح ابتدایی بماند، آیندهای محدود خواهد داشت. اما اگر به یادگیری دل ببندد، مسیر زندگیاش دگرگون میشود.
او میتواند روزی عالمی شود که هزاران نفر را از ورطه هلاکت نجات دهد. این تغییر تنها به خاطر انتخاب راه علم است. شرافت علم همینجاست: دگرگونی سرنوشتها و آفرینش آیندهای تازه.
هیچ ثروت یا نسبی چنین قدرتی ندارد. تنها علم است که قطرهای کوچک را به دریایی بیکران بدل میسازد. و هر انسانی میتواند این راه را آغاز کند.
گامی برای تعالی در پرتو شرافت علم
راه علم، سفری کوتاه و آسان نیست. سالها شاگردی، صبر و تواضع میطلبد. اما زیبایی این سفر در خود مسیر است: هر گام، افقی تازه آشکار میکند.
اهمیت با آغاز است. مهم نیست نخستین گام چقدر کوچک باشد؛ مهم این است که آغاز شود. خداوند در آغاز وحی، علم را بزرگترین نعمت خواند. این خود نشانهای روشن برای هر جوینده است.
برای کسی که میخواهد از سطح خاکی وجود عبور کند، هیچ راهی جز علم وجود ندارد. هر قدم در مسیر یادگیری، پلی است به سوی تعالی و کرامت انسانی. مدرسه تعالی با برگزاری سیر آموزشی معارف اسلامی است مسیر را هموار ساخته است.