این دوره، سفری عمیق به گنجینه‌های باارزشی است که در کلام معصوم، حضرت امام سجاد (ع)، تحت عنوان صحیفه سجادیه گردآوری شده است. این کتاب، که برخی از بزرگان آن را "قرآن نازل" یا "قرآن صاعد" می‌دانند، صرفاً مجموعه‌ای از درخواست‌های روزمره نیست. بلکه دعاهایی است که امام سجاد (ع)، آن "عالم کاملاً عالم"، با توجه به توحید، خداشناسی، و تعیین وظایف بنده سروده است. این بیانات، حاوی معارف بسیار بلند دینی، اخلاق، عقاید، عرفان و درس بندگی است. غایت این دعاها تربیت انسان و سوق دادن او به مقام بندگی و قرب الهی است. این محتوا، آنچنان پر از معارف و حقایق است که به فرمایش امام خمینی (ره)، "عارفان دل سوخته" باید آن را برای اهلش شرح دهند. هدف دوره شرح صحیفه سجادیه با تدریس حجت‌الاسلام استاد مجاهدی، همین است که پیام‌ها، معارف، حقایق و اصول عقایدی نهفته در این متون شریف، به ساده‌ترین و روان‌ترین شکل ممکن برای مخاطبان تبیین شود تا در نهایت، این دعاها در زندگی بنده نقش قسمت خوبی داشته باشند.

اهداف کاربردی

این دوره به طور مشخص نیازهای اساسی بنده را در مسیر عبودیت برطرف می‌سازد. هدف اصلی، ارائه راه و رسم بندگی و چگونگی ذلیل و عبد دانستن خود در برابر خداوند است. این دوره به مخاطب می‌آموزد که چگونه حمد و ستایش خداوند را به جای آورد و بفهمد که هر تعریفی در عالم، منحصراً به خدا تعلق دارد. همچنین، در مواجهه با عیوب نفسانی و رذایل اخلاقی، همچون حرص، حسد، غضب و اسراف و عُجب به اعمال، به خداوند پناه ببرد. دوره شرح صحیفه سجادیه راه غلبه بر لشکر غصه و اندوه را نشان داده و یادآوری می‌کند که خداوند تنها پناهگاه بلاها و حل‌کننده گره‌های مشکلات (مکاره) است. از سوی دیگر، این دوره نگرش ما به نعمت‌ها را تصحیح می‌کند، به طوری که حتی بیماری را نیز به مثابه نعمت ببیند که باعث تخفیف بار سنگین گناهان و تطهیر می‌شود. در نهایت، این شرح به بنده می‌آموزد که در برابر ظلم و ستمگران چگونه به درگاه الهی شکوه برده و درخواست کند که خداوند ظالم را مشغول خودش کند تا از ادامه ستم بازبماند.

مخاطبان دوره

رهپویان معارف توحیدی: افرادی که در جستجوی توحید خالصانه، خداشناسی، و معرفت‌الله هستند.
سالکان مسیر اخلاق و تهذیب نفس: کسانی که می‌خواهند از هیجان حرص، غلبه حسد، و اصرار بر شهوات دوری جسته و به اصلاح نفس بپردازند.
فعالان و یاری‌کنندگان دین: افرادی که برای انجام امر به معروف و نهی از منکر، حفاظت از اسلام، و یاری حق توفیق الهی می‌طلبند.
متخصصان علوم اسلامی و قرآن‌پژوهان: کسانی که علاقه‌مند به شناخت علوم ربانی و فهم عمیق معانی صحیفه سجادیه هستند.
علاقه‌مندان به فهم اسرار طبیعت و نظام هستی: افرادی که می‌خواهند عظمت خلق شب و روز و ماموریت فرشتگان در عالم را درک کنند.
مؤمنین مضطر و گرفتار: کسانی که در هنگام مواجهه با مشکلات بزرگ (مهمات)، بیماری، و شماتت دشمنان به دنبال پناهگاه و گشایش فوری (فرج) الهی هستند.
عموم شیعیان و مسلمانان: کسانی که به دنبال سبقت گرفتن به سوی رضای الهی و عفو و بخشش از طریق دعای معصوم هستند.

دستاورد‌های یادگیری

پس از گذراندن این دوره، مخاطب به یک بصیرت قوی در حوزه‌های معرفتی و عملی دست می‌یابد. او خواهد آموخت که سعادت ابدی و بی‌نهایت چگونه به دست می‌آید و راه و رسم بندگی چیست. بنده به این یقین می‌رسد که فضیلت خداوند بر همه موجودات است و همه امور عالم در سیطره قدرت اوست. این دوره، نورانیت برزخ و قیامت را از طریق حمد و ستایش خالصانه تضمین می‌کند و به مخاطب می‌آموزد که گناهان و خطاها کمرش را شکسته است و باید با خجالت و شرمندگی خالص (خالص الحیاء) به درگاه الهی بازگردد. مهم‌تر آنکه، این دوره مهارت پیروی از هوای نفس را کنار زده و همسات قلوب و حرکات اعضا و جوارحش را در مسیری قرار می‌دهد که موجب ثواب شود تا پرونده اعمالش در نهایت "خالی از گناه" بازگردد. همچنین، شخص به این معرفت می‌رسد که عفو و بخشش خدا برتر از عقوبت اوست و در نهایت، به آزادی و عافیت از اسارت گناه نائل شود.

چه چیزی می‌آموزید؟

فهم معارف توحیدی و جایگاه آن در دعاها
شناخت نحوه تعریف و ستایش خداوند و اینکه تمام ستایش‌ها از هر کس، مخصوص خداست.
درک عدالت کامل الهی در مواجهه با نیکوکاران و گنه‌کاران
آگاهی از قصور دیدگان و وهم توصیف‌کنندگان در درک عظمت خداوند
شناخت اقسام فرشتگان (حاملان عرش، میکائیل، اسرافیل، روح) و طبقات و درجات آن‌ها
فهم وظایف کیهانی فرشتگان مانند خزانه‌داری باران، وزن کردن آب‌ها و رانندگی ابرها
آشنایی با فرشتگان مامور بر امور ناخوشایند (بلا) و راحتی (رخاء)
آگاهی از وظایف ملک‌الموت و منکر و نکیر و نگهبانان بهشت و جهنم (مالک و رضوان)
درک خلقت شب و روز با قدرت (قوت و قدرته) الهی و نظم بی‌نقص آن‌ها
شب به عنوان لباس و مایه آرامش و سکونت از خستگی‌های روز
روز به عنوان فرصتی برای طلب روزی دنیوی و درک روزی آخرت
فهم اینکه روز گواهی حاضر (شاهد عطید) بر اعمال ماست.
چگونگی استفاده از رزق در طاعت و دوری از صرف آن در معصیت
پناه‌جویی از حرص، غضب، حسد، سوء خلق و اِسرار بر گناه
دوری از افتخار به ثروتمندان و خوار کردن فقیران
پناه بردن از معاونت ظالم و هر نوع کمک‌رسانی به او
مقابله با آرزوها، وعده‌ها، فریب و دام‌های شیطان (مسائده)
درخواست سپر (درع واقیه) و سد محکم در برابر نفوذ شیطان
فهم این اصل که نهایت طلب حاجات و برآوردن نیازها فقط به خدا برمی‌گردد.
یقین به اینکه بخشیدن از گناه بزرگ برای خداوند دشوار نیست.
آگاهی از سه مانع درخواست (کوتاهی در اطاعت، شتاب در گناه، کمبود شکر)
درک اینکه چگونه محتاجی از محتاجی دیگر درخواست می‌کند؟
فهم و پذیرش قضا و قدر نیکوی الهی
اهمیت درود بر پیامبران و پیروانشان (مصدقین الرسل)
درخواست رحمت و پاداش برای تابعین که با نیکی از اصحاب تبعیت کردند.
اهمیت شروع دعا با حمد و صلوات بر محمد و آلش به عنوان مقدمه اجابت
تأکید بر عدم جدایی از محمد و آلش که واسطه فیض و رحمت هستند.

وجه تمایز دوره

وجه تمایز دوره شرح صحیفه سجادیه در سهولت تبیین معارف عمیق آن است که حجت‌الاسلام استاد مجاهدی این کتاب تربیتی را با رویکردی عملی و با تأکید بر تطبیق مفاهیم عرفانی و توحیدی با زندگی روزمره، تدریس می‌نمایند.

این دوره، شرحی بر متونی است که به اذعان بزرگان، بسیار پر معنا و نیازمند عارفان دل سوخته است. اما استاد مجاهدی با اتخاذ سبکی "ساده، ظاهری و در حد فهم خود"، مفاهیم پیچیده‌ای چون توحید افعالی (که همه کارها به اذن اوست)، شاهد بودن روز بر اعمال و اسرار خلقت شب و روز را برای عموم مخاطبان قابل درک می‌سازند. این تبیین‌های اجمالی، علم و معارف مخاطب را افزایش داده و در زندگی او تأثیر می‌گذارد.

استاد در این دوره، به جای تمرکز صرف بر معانی لغوی، فلسفه و هدف هر فراز از دعا را استخراج می‌کنند. به عنوان مثال، در شرح دعای ششم، نه تنها فواید فیزیکی شب و روز ذکر می‌شود، بلکه هدف اصلی آن‌ها، یعنی آزمایش بنده در اطاعت و بندگی، تبیین می‌گردد. همچنین، دوره شرح صحیفه سجادیه وظایف اجتماعی (مانند امر به معروف، یاری حق و ارشاد گمراهان) را در کنار وظایف فردی (مانند دوری از بدعت‌ها و عیوب نفسانی) به مخاطب آموزش می‌دهد.

یکی از مهم‌ترین ارکان دوره، تمرکز بر توحید عملی و نفی درخواست از مخلوق است. در شرح دعای سیزدهم، حضرت به ما درس می‌دهند که چگونه محتاجی از محتاجی دیگر درخواست می‌کند؟ و راه صحیح، اعتماد به قدرت مطلق الهی است. این دوره به مخاطب می‌آموزد که قوت روح باید بر قوت جسم فزونی یابد تا بنده "به جنایت و ظلم نپردازد"، زیرا او در نهایت "باید از شر شیطان نجات پیدا کنه".

ساختار دوره شامل شرح مستند بر اساس دعاهای امام سجاد (ع) است که با عباراتی چون "الحمدلله الاول بلا اول" آغاز و با درخواست‌هایی عمیق و پرمعنا ادامه می‌یابد. دوره به ما می‌آموزد که چگونه با خدا حرف بزنیم، چگونه حیا و خجالت داشته باشیم و چگونه توسل به محمد و آلش را در آغاز دعا به کار بریم تا حاجت به اجابت نزدیک شود. این دوره، "درس غفلت زدایی" است که آگاهی و توجه بنده را نسبت به نعمت‌ها و مسئولیت‌هایش افزایش می‌دهد.