شرح بدایه الحکمه

کتاب بداية الحكمة، اثر علامه سيد‌‎محمدحسين طباطبايى در زمينه آموزش فلسفه اسلامى است كه در آن يك دوره مباحث فلسفى از آغاز (كليات مباحث وجود) تا انجام (اثبات ذات و صفات و افعال واجب‌الوجود) به‌صورت ساده و همراه با استدلال بيان شده است.

 

مخاطبان اين اثر كسانى هستند كه فلسفه مقدماتی را گذارنده اند و مى‌خواهند براى اولين بار با آن آشنا شوند و استدلال‌هاى عقلى را بياموزند. اثر مذكور ساليان مديدى است كه به‌صورت متن آموزشى در دوره آغازين در مراكز علمى تدريس مى‌شود و ترجمه و شرح‌هاى گوناگونى بر آن نوشته شده است.

 

 

 

ساختار

اين اثر از يك مقدمه (تعريف، موضوع و هدف اين فنّ)، و دوازده مرحله به ترتيب ذيل تشكيل شده:

 

1. كليات مباحث وجود (شامل دوازده فصل)؛

 

2. انقسام وجود به خارجى و ذهنى (شامل يك فصل)؛

 

3. انقسام وجود به «في نفسه» و «في غيره» و انقسام «في نفسه» به «لنفسه» و «لغيره» (شامل سه فصل)؛

 

4. موادّ ثلاث: وجوب، امتناع و امكان (شامل نُه فصل)؛

 

5. ماهيت و احكامش (شامل هشت فصل)؛

 

6. مقولات عشر و آن اجناس عالى است كه انواع ماهيات به آن مى‌رسد (شامل يازده فصل)؛

 

7. علّت و معلول (شامل يازده فصل)؛

 

8. انقسام موجود به واحد و كثير (شامل ده فصل)؛

 

9. سبق و لحوق و قدم و حدوث (شامل سه فصل)؛

 

10. قوه و فعل (شامل شانزده فصل)؛

 

11. علم و عالم و معلوم (شامل دوازده فصل)؛

 

12. مباحث مرتبط به واجب‌الوجود - اثبات ذات و صفات و افعال - (شامل چهارده فصل).