تدریس کتاب تفسیر موضوعی قرآن کریم

آغاز هر تحول فکری با درک صحیح از قرآن کریم است؛ کتابی که نه‌تنها منشأ ایمان و عمل، بلکه شالوده‌ی تمدن توحیدی و معیار شناخت حقیقت در ساحت عقل و دل انسان است. دوره‌ی سیری در المیزان با تدریس حجت‌الاسلام امینی‌خواه، دعوتی است برای بازگشت به این سرچشمه‌ی زلال، جایی که کلام الهی با ژرف‌نگری تفسیری علامه طباطبایی در هم می‌آمیزد و نقشه‌ای روشن از جهان، انسان و خداوند پیش روی سالک معرفت می‌گشاید. در این مسیر، شرکت‌کننده نه تنها با مفاهیم بنیادین ایمان، توحید، و سعادت آشنا می‌شود، بلکه می‌آموزد چگونه میان عقل، وحی و تجربه پیوند برقرار کند و جهان را از منظر قرآن بنگرد.
این دوره حاصل سال‌ها تدریس، تأمل و بازخوانی منسجم جلدهای مختلف تفسیر المیزان است. در طول ۴۹ جلسه، استاد امینی‌خواه گام‌به‌گام مخاطب را از مباحث مقدماتی چون اعجاز و حقیقت قرآن، خداشناسی فطری، و صفات الهی، تا مباحث متعالی‌تر مانند توحید ربوبی، ایمان و عمل صالح، مرگ و برزخ، و نهایتاً عشق و عبودیت عاشقانه پیش می‌برد. رویکرد تدریس در این دوره نه صرفاً آموزشی، بلکه تربیتی است؛ به‌گونه‌ای که فهم قرآن به تجربه‌ی زیسته‌ی ایمانی تبدیل می‌شود. هدف نهایی، آشنا کردن انسان با ساختار وجودی خویش در پرتو هدایت وحی است، تا بداند ایمان حقیقی در هم‌تنیدگی دانش، بینش و کنش معنا می‌یابد.

اهداف کاربردی

دوره‌ی سیری در المیزان با هدف پاسخ‌گویی به نیازهای معرفتی و تربیتی جامعه‌ی مؤمنان طراحی شده است. این دوره برای کسانی است که در جست‌وجوی درک نظام‌مند از معارف قرآن و بینش فلسفی ـ تفسیری علامه طباطبایی هستند. مخاطب در این مسیر می‌آموزد که چگونه قرآن را نه‌فقط به‌عنوان متن مقدس، بلکه به‌عنوان «نظام اندیشه و هستی‌شناسی» مطالعه کند. از خلال درس‌ها، نیازهای بنیادینی چون پرسش از معنا و هدف زندگی، رابطه‌ی خدا با انسان و جهان، مبانی عقلانی ایمان، و تبیین سعادت حقیقی پاسخ می‌یابد. این دوره می‌کوشد خلأ میان شناخت نظری و عمل دینی را پر کند؛ یعنی آموخته‌ها به «سبک زندگی ایمانی» تبدیل شوند. مخاطب در پایان مسیر، به جای حفظ گزاره‌های دینی، به مرحله‌ای از فهم حضوری و عینی از ایمان می‌رسد و درمی‌یابد که قرآن، راهنمایی زنده و پاسخ‌گو برای زیستن در جهان معاصر است.

مخاطبان دوره

پژوهشگران و طلاب علاقه‌مند به تفسیر قرآن کریم و مبانی فکری علامه طباطبایی
اساتید و دانشجویان رشته‌های الهیات، فلسفه و عرفان اسلامی
مبلغان دینی، مربیان فرهنگی و فعالان فکری که به دنبال تعمیق معرفت قرآنی‌اند
علاقه‌مندان به سیر و سلوک قرآنی و فهم اخلاق و معنویت بر اساس المیزان
کسانی که می‌خواهند از سطح ایمان تقلیدی عبور کرده و به ایمان عقلانی و شهودی برسند
افرادی که دغدغه‌ی توحید عملی و سبک زندگی ایمانی دارند
علاقه‌مندان به مباحثی چون جبر و اختیار، عدالت الهی، برزخ و معاد
کسانی که می‌خواهند با شیوه‌ی «تفسیر قرآن به قرآن» و ساختار فکری علامه طباطبایی آشنا شوند

دستاوردهای یادگیری دوره

شرکت‌کننده پس از گذراندن این دوره، به درکی منسجم از جهان‌بینی قرآنی دست می‌یابد؛ درکی که در آن، خداوند محور هستی است و همه‌ی پدیده‌ها نشانه‌های اویند. او می‌آموزد که ایمان نه صرفاً باور ذهنی، بلکه ساختار وجودی انسان است که در عمل صالح متجلی می‌شود. در نتیجه، شرکت‌کننده قادر خواهد بود پیوند میان معرفت و عمل را در زندگی روزمره تجربه کند، تفکر توحیدی را در تصمیم‌های فردی و اجتماعی جاری سازد، و از سطح پرسش‌های پراکنده‌ی فلسفی به بینشی منسجم و الهی درباره‌ی هستی برسد. این دوره در حقیقت پلی است میان تأمل نظری در قرآن و تجربه‌ی زیسته‌ی ایمان؛ پلی که انسان را از فهم به شهود، و از دانستن به شدن می‌رساند.

چه چیزی می‌آموزید؟

درک عمیق از روش تفسیر قرآن به قرآن در آثار علامه طباطبایی
شناخت ابعاد گوناگون توحید؛ از توحید ذاتی تا ربوبی و عبادی
آشنایی با پیوند عقل، وحی و تجربه در معرفت دینی
تبیین رابطه‌ی ایمان و عمل صالح و نقش آن در سعادت انسان
تحلیل مباحث فلسفی چون جبر و اختیار، علم الهی، و نظام تقدیر
شناخت ماهیت مرگ، برزخ، و حیات اخروی بر اساس تفسیر المیزان
آشنایی با مفهوم فطرت، نفس و مراتب وجود انسان
درک معنای عشق الهی، عبودیت عاشقانه و مقام رضوان
فهم کاربردی از سبک زندگی ایمانی و تربیت قرآنی
شناخت اصول موضوعه‌ی علامه طباطبایی و جایگاه المیزان در منظومه‌ی فکری او

وجه تمایز دوره

دوره‌ی سیری در المیزان با تدریس حجت‌الاسلام امینی‌خواه از چند جهت متمایز است و آن را در میان دوره‌های تفسیری معاصر یگانه می‌سازد. نخست، این دوره صرفاً بازخوانی متن المیزان نیست؛ بلکه تحلیل نظام‌مند اندیشه‌ی علامه طباطبایی است. استاد با مهارت، فقرات مرتبط از مجلدات مختلف المیزان را در یک ساختار پیوسته گرد آورده تا سیر منطقی تفکر قرآنی آشکار شود. دوم، سبک تدریس مبتنی بر ترکیب فهم فلسفی، زبان عرفانی و تفسیر آیه‌محور است؛ به‌گونه‌ای که هر مفهوم در جایگاه هستی‌شناختی خود تحلیل می‌شود. سوم، در هر جلسه علاوه بر تبیین نظری، آثار معرفتی و اخلاقی موضوع نیز بیان می‌گردد تا مخاطب بتواند مباحث را در زندگی عملی خود تجربه کند. چهارم، روش تدریس استاد امینی‌خواه مبتنی بر گفت‌وگو و طرح پرسش‌های بنیادین است؛ مخاطب تنها شنونده نیست، بلکه همراه در مسیر تفکر است.
همچنین، این دوره برخلاف تفسیرهای موضوعی متداول که صرفاً آیات پراکنده را کنار هم می‌چینند، به پیوستگی درونی ساختار تفکر علامه وفادار است. در «سیری در المیزان»، هر مبحث به‌گونه‌ای چیده شده که مفاهیم از همدیگر زاده می‌شوند: از وحی و ایمان آغاز می‌شود، به خداشناسی و توحید می‌رسد، سپس انسان، عمل، و آخرت را تبیین می‌کند و نهایتاً به عشق و رضوان ختم می‌شود. این سیر عمودیِ معرفت، وجه اصلی تمایز دوره است.
منبع محوری تمام جلسات، تفسیر المیزان است، بی‌هیچ اتکا به منابع فرعی یا تفسیرهای جانبی. استاد ضمن وفاداری به متن علامه، توضیحاتی فلسفی و تربیتی ارائه می‌دهد تا فهم پیچیدگی‌های اندیشه‌ی او برای مخاطب عمومی‌تر نیز ممکن شود. ساختار دوره در قالب ۴۹ جلسه تنظیم شده است که هر جلسه به یک مفهوم بنیادین اختصاص دارد و از انسجام مفهومی و پیوستگی آموزشی برخوردار است.
در نتیجه، این دوره نه صرفاً یک کلاس تفسیر، بلکه سفری فکری و معنوی در جهان قرآن است. مخاطب پس از گذراندن آن، به نقشه‌ای جامع از تفکر قرآنی در پرتو المیزان دست می‌یابد؛ نقشه‌ای که می‌تواند راهنمای تفکر، زیستن، و رشد در مسیر الهی باشد.