در نخستین جلسه از تفسیر سوره انسان، استاد امینی‌خواه با طرح تقابل میان دو تصویر از انسان در سوره قیامت و سوره انسان، درک تازه‌ای از جایگاه انسان در منظومه ربوبی قرآن ارائه می‌دهد. وی انسانِ مذکور را انسانی می‌نامد که حتی در نطفه بودن نیز مورد توجه و ذکر خداوند بوده است؛ نه مهجور، نه رهاشده. تفاوت بنیادین ابرار و فجار در این نگاه نه در ظاهر بلکه در نوع نگاه به مسئولیت و بندگی است: فجار کسانی‌اند که می‌کوشند هیچ تکلیف و توقفگاهی بر سر راهشان نباشد، در حالی که ابرار خود را مقید به مسئولیت‌ها و پاسخگویی می‌دانند. استاد، با تأکید بر واژگان کلیدی چون "شکر"، "کفر"، و "فجور"، محور اصلی سوره را "آزادانه خود را به بند کشیدن" معرفی می‌کند. سوره انسان، دعوتی است به عبور از بی‌تعهدی و دل‌سپاری اختیاری به راه حق.