در این جلسه، شهید مطهری با نگاهی راهبردی به نقد مبنای اصلی تمدن غرب می‌پردازد؛ تمدنی که سعادت بشر را در گرو توسعه‌ی علم دانسته و ایمان و اخلاق را اموری فردی و غیرضروری تلقی کرده است. استاد با تحلیل این رویکرد، نشان می‌دهد که اتکای صرف به علم نه تنها بشر را به خوشبختی نرسانده، بلکه زمینه‌ساز بحران‌های عمیق‌تری شده است. از جمله بحران‌هایی که شهید مطهری برمی‌شمارد، افزایش گرایش به مواد مخدر، رشد آمار خودکشی، ازهم‌گسیختگی نظام خانواده، فقر عاطفی، بیماری‌های روانی، گرسنگی، تخریب محیط زیست، عصیان جوانان و رواج فساد و ظلم در سطح جهانی است. در نگاه استاد، این بحران‌ها نتیجه‌ی حذف ایمان از ساختار فکری بشر و جانشینی اخلاق سکولار به جای اخلاق توحیدی‌اند؛ اخلاقی که بر پایه‌ی منفعت‌طلبی شخصی استوار شده و توان اصلاح حقیقی بشر را ندارد.

بحران‌های تمدن علم‌محور

اخلاق اسلامی (بینش مطهر)

شهید مطهری در این جلسه به یکی از بنیادی‌ترین ارکان اخلاق اسلامی می‌پردازد: «کرامت نفس». وی تأکید می‌کند که تمام فضیلت‌های اخلاقی بر پایه‌ی احساس عزت، نفاست و کرامت درونی انسان بنا شده‌اند. اگر کسی کرامت نفس نداشته باشد، نمی‌تواند خود را از سقوط به پستی‌ها و گناهان باز دارد. رفتارهایی چون دروغ، غیبت، تحقیر دیگران یا بی‌عفتی، همگی ریشه در ضعف شخصیت و تحقیر نفس دارند. استاد رابطه‌ی ظریفی را میان «خودسازی» و «کرامت نفس» تبیین می‌کند و هشدار می‌دهد که تحقیر انسان‌ها—چه توسط دیگران و چه در درون خود—زمینه‌ساز سقوط اخلاقی آنان می‌شود. در پایان، پرسش مهمی درباره‌ی نحوه‌ی حفظ و ارتقای کرامت نفس و نسبت آن با جهاد با نفس مطرح می‌شود، بدون ورود به پاسخ تفصیلی.

کرامت نفس؛ مبنای اخلاق اسلامی

در این جلسه، سه مفهوم کلیدی اخلاق اسلامی یعنی توکل، رضا و صبر در بستر اجتماعی و سیاسی تحلیل می‌شوند. شهید مطهری با ردّ معنای انفعالی و سکون‌گرایانه از توکل، آن را به‌عنوان پشتوانه‌ای برای مسئولیت‌پذیری و ایستادگی در برابر مشکلات معرفی می‌کند. در ادامه، بحث «رضا و تسلیم» به میان می‌آید؛ جایی که استاد به شبهه‌ی تضاد میان تسلیم در برابر قضا و قدر الهی و مسئولیت‌گرایی اجتماعی پاسخ می‌دهد. به‌زعم استاد، رضا باید نسبت به افعال الهی باشد، نه نسبت به ظلم و فساد حاصل از افعال انسانی. سرانجام، مفهوم «صبر» با معنای مقاومت و پایداری در مسیر انجام وظیفه تبیین می‌شود و نشان داده می‌شود که صبر، نه نشستن و رها کردن، بلکه ایستادگی مؤمنانه در دل بحران‌هاست.

توکل، رضا و صبر در منظومه‌ای مسئولانه

این جلسه با تبیینی بنیادین از معنای واقعی «زهد» آغاز می‌شود و سپس به یکی از دغدغه‌های اصلی شهید مطهری می‌پردازد: احیای تفکر دینی در جامعه اسلامی. استاد با تکیه بر تفاوت عمیق میان «اسلام ناب محمدی» و «اسلام قلابی» (تحجر یا التقاط)، هشدار می‌دهد که بسیاری از مسلمانان، نه با حقیقت اسلام بلکه با قرائت‌های تحریف‌شده از آن زیست می‌کنند. از نظر استاد، مشکل جوامع اسلامی تنها در عمل‌نکردن به دین نیست، بلکه در بدفهمی مفاهیم دینی است. مفاهیمی مانند صبر، توکل، زهد و تقوا، اگر تحریف شوند و از مسئولیت تهی گردند، به ابزارهایی برای رکود و سکون تبدیل می‌شوند. در مقابل، اسلام حقیقی همواره «حیات‌بخش» است و با دمیدن روح مسئولیت‌پذیری، انسان و جامعه را به حرکت در می‌آورد.

زهد حقیقی و احیای تفکر اسلامی

لیست جلسات

-  دغدغه ساختن خود[6:37]

- صبر در گناه و ارتباط آن با نهی از منکر[8:39]

- پیشرفت تکنولوژی در مسائل روز و به حداقل رساندن افسردگی[16:55]

- بررسی اخلاق از دید شهید مطهری [23:18]

- اخلاق سکولار [25:36]

علت افسردگی مومنین[27:45]

- مرز بین توکل و تعقل[37:01]

- بررسی عقل[42:02]

- سفر علامه طباطبایی به مشهد و توکل ایشان[45:20]

- آیا افسردگی با تغذیه ارتباط داره؟[50:20]

- توکل و محاسبه در کارها[53:20]

- بزرگترین بیماری بشر[54:22]

- توکل و یقین[59:54]

 تاریخ برگزاری: ۱۴٠۳/۹/۳
مدت زمان: 1:02:31

جلسه پرسش و پاسخ

هدف از مطالعه کتابهای شهید مطهری 08:00

هدف شهید مطهری ایجاد حرکت جمعی به سمت تمدن اسلامی 08:38

تمدن غرب رقیب اساسی ما 11:06

نگاه تمدنی تفاوت اساسی مطهری با سایر متکلمین 12:14

تمدن غرب و آسیب‌های بشری 17:12

قیام پیامبر در برابر جاهلیت تمدنی عصر خویش 20:50

بحران‌های ناشی از اخلاق سکولار،توجیه‌گری جنگ و..22:50

عصر نفاق 25:14

کرامت انسانی، محور اخلاق توحیدی 26:37

خود شخصی و خود واقعی 29:49

حکومت اسلامی زمینه‌ساز انتخاب انسان 23:51

رابطه عقل با انتخاب 36:34

منشاء ولع جوان‌ها به غرب چیست؟ 39:40

جدایی دنیا و آخرت در اخلاق سکولار 44:35

تفاوت مفاهیم اخلاقی اسلام با سکولاریسم 49:45

اخلاق جنگ، اخلاق در میدان 50:18

توکل در میدان جهاد علمی 53:00

انقلاب سیاسی مقدمه انقلاب فرهنگی ،اقتصادی و..57:24

اشتباهات ما در سیر حکومتی 58:10

کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی بیان فلسفه و.. 59:20

تربیت پیامبران بر مبنای احقاق عدالت 1:00:38

راه میانبری که امام خمینی نشان داد 1:02:50

انقلاب یک توبه اجتماعی ضروری 1:10:40

علت افزایش راه میانبر در آخرالزمان 1:12:35

کتاب رستاخیز، علت وجوب اعتقاد و ایمان به معاد 1:18:05

دنیا و آخرت ظاهر و باطن یک امر 1:20:30

عدم توجه به پیوستگی دنیا و آخرت منشاء بدفهمی در مفاهیم اخلاقی 1:21:20

لزوم قیام فردی در جامعه امروز 1:25:40

ایمان به معاد منشاء تحولات بزرگ عصر پیامبر 1:27:25

ایجاد امید با بیان فرصت‌ها 1:33:0


 تاریخ برگزاری: ۱۴۰۴/۱/۲۰

 مدت زمان جلسه:۰۱:۳۴:۳۷

اخلاق اسلامی یکی از ژرف&zwnj;ترین و اساسی&zwnj;ترین عرصه&zwnj;های تفکر دینی است که هم در مقام نظر و هم در عرصه&zwnj;ی عمل، نقشی سرنوشت&zwnj;ساز در سعادت فردی و اجتماعی ایفا می&zwnj;کند. اما پرسش بنیادین این است که این اخلاق باید بر چه مبنایی استوار باشد؟ آیا علم و تجربه بشری برای طراحی نظام اخلاقی کافی است یا باید پشتوانه&zwnj;ای توحیدی در کار باشد؟ دوره&zwnj;ی &laquo;اخلاق اسلامی با تکیه بر آثار شهید مطهری&raquo; با هدف پاسخ به این پرسش&zwnj;ها، با بازخوانی دقیق و تحلیلی اندیشه&zwnj;های استاد مطهری، کوشیده است تا تصویر روشنی از اخلاق دینی ارائه دهد؛ اخلاقی که بر ایمان، کرامت نفس و مسئولیت&zwnj;پذیری بنا شده است و در تعارض آشکار با اخلاق سکولار و منفعت&zwnj;محور غربی قرار دارد.
این دوره با تأکید بر نگرش تمدنی شهید مطهری به اخلاق، مخاطب را از سطح توصیه&zwnj;های فردی فراتر می&zwnj;برد و به ساحت مواجهه&zwnj;های تاریخی و اجتماعی می&zwnj;کشاند. از جمله نقاط قوت این دوره، تحلیل بحران&zwnj;های اخلاقی معاصر، تبیین تفاوت اسلام ناب و اسلام تحریف&zwnj;شده، و روشن&zwnj;سازی مفاهیم کلیدی&zwnj;ای همچون صبر، توکل، زهد و رضا است؛ مفاهیمی که اگر درست فهمیده شوند، موتور حرکت جامعه اسلامی خواهند شد. مطالعه و تأمل در این دوره برای همه&zwnj;ی کسانی که دغدغه&zwnj;ی حیات طیبه در دنیای معاصر را دارند، ضرورتی فکری و عملی است. تدریس این دوره بر اساس کتاب&zwnj;ها و سخنرانی&zwnj;های شهید مطهری و توسط استادی فرهیخته از مؤسسه تعالی انجام شده است.
<h2 data-start="1355" data-end="1371">اهداف کاربردی</h2>
این دوره برای پاسخ به نیازهای نسل امروز طراحی شده است؛ نسلی که در برابر هجمه&zwnj;ی تمدنی غرب، به دنبال نظام اخلاقی اصیل، عقلانی و مسئولانه می&zwnj;گردد. از اهداف محوری این دوره می&zwnj;توان به رفع ابهام درباره نسبت اخلاق و ایمان، تبیین تفاوت&zwnj;های بنیادین میان اخلاق اسلامی و اخلاق سکولار، و احیای تفکر دینی در میدان زندگی فردی و اجتماعی اشاره کرد. این دوره می&zwnj;کوشد ذهن مخاطب را از سطح توصیه&zwnj;های اخلاقی به لایه&zwnj;های عمیق&zwnj;تر فلسفه اخلاق اسلامی سوق دهد.
<h2 data-start="1808" data-end="1823">مخاطبان دوره</h2>
جوانانی که در محیط&zwnj;های دانشگاهی یا رسانه&zwnj;ای با قرائت&zwnj;های سکولار از اخلاق مواجه&zwnj;اند. طلاب و دانش&zwnj;پژوهانی که به دنبال فهم عمیق&zwnj;تری از مبانی اخلاق اسلامی هستند. فعالان فرهنگی و رسانه&zwnj;ای که دغدغه&zwnj;ی ارائه&zwnj;ی محتوای اخلاقی دقیق و تمدن&zwnj;ساز دارند. افرادی که علاقه&zwnj;مند به بازخوانی اندیشه&zwnj;های شهید مطهری با نگاه تمدنی&zwnj;اند. معلمان و مربیان اخلاق که در پی منابع تحلیلی و دقیق برای آموزش هستند.
<h2 data-start="2224" data-end="2250">دستاوردهای یادگیری دوره</h2>
پس از گذراندن این دوره، مخاطب به درکی تازه و بنیادین از مفهوم اخلاق اسلامی خواهد رسید. وی خواهد آموخت که اخلاق، صرفاً مجموعه&zwnj;ای از فضایل فردی نیست، بلکه میدان مبارزه با قرائت&zwnj;های انحرافی و نظام&zwnj;های تمدنی متضاد است. مخاطب در می&zwnj;یابد که ایمان و کرامت نفس، شالوده&zwnj;ی اخلاق دینی&zwnj;اند و بدون آن&zwnj;ها، نظام اخلاقی به ابزاری برای توجیه ظلم و فساد بدل می&zwnj;شود. همچنین مهارت تحلیل مفاهیم بنیادینی چون توکل، صبر، زهد و رضا در نسبت با مسئولیت اجتماعی برای او حاصل خواهد شد. نگرشی تمدنی و تحلیلی نسبت به اخلاق در او شکل می&zwnj;گیرد که او را از کلیشه&zwnj;ها و ساده&zwnj;سازی&zwnj;های رایج فراتر می&zwnj;برد.
<h2 data-start="2819" data-end="2840">چه چیزی می&zwnj;آموزید؟</h2>
چیستی بحران&zwnj;های اخلاقی در تمدن مدرن نسبت علم، ایمان و اخلاق در اندیشه شهید مطهری مبنای کرامت نفس و عزت انسانی در اخلاق اسلامی نقد اخلاق سکولار و تبیین جایگاه اخلاق توحیدی بازخوانی مفاهیم توکل، رضا، صبر و زهد با نگاهی اجتماعی مرز میان اسلام ناب و قرائت&zwnj;های انحرافی از اسلام نقش تفکر دینی در احیای حیات طیبه معیارهای شناسایی مفاهیم اسلامی اصیل از مفاهیم تحریف&zwnj;شده
<h2 data-start="3236" data-end="3253">وجه تمایز دوره</h2>
وجه برجسته&zwnj;ی این دوره، ترکیب رویکرد تحلیلی با نگاهی تمدنی به اخلاق اسلامی است. به جای پرداختن صرف به توصیه&zwnj;های فردی، دوره تلاش می&zwnj;کند تا مخاطب را در مواجهه&zwnj;ای اندیشه&zwnj;ورزانه با بحران&zwnj;های دنیای مدرن و اخلاق سکولار قرار دهد. استفاده از آثار متنوع شهید مطهری و تحلیل خط&zwnj;به&zwnj;خط آن&zwnj;ها، باعث عمق&zwnj;بخشی به بحث&zwnj;ها شده است. مفاهیم اخلاقی نه با نگاهی متحجرانه و فردگرایانه، بلکه با رویکردی اجتماعی، سیاسی و تمدنی تبیین شده&zwnj;اند. این دوره مخاطب را به میدان مشارکت فعال فکری می&zwnj;کشاند، نه تنها برای شناخت اخلاق، بلکه برای اقامه&zwnj;ی آن در بستر اجتماع.

اخلاق اسلامی یکی از ژرف‌ترین و اساسی‌ترین عرصه‌های تفکر دینی است که هم در مقام نظر و هم در عرصه‌ی عمل، نقشی سرنوشت‌ساز در سعادت فردی و اجتماعی ایفا می‌کند. اما پرسش بنیادین این است که این اخلاق باید بر چه مبنایی استوار باشد؟ آیا علم و تجربه بشری برای طراحی نظام اخلاقی کافی است یا باید پشتوانه‌ای توحیدی در کار باشد؟ دوره‌ی «اخلاق اسلامی با تکیه بر آثار شهید مطهری» با هدف پاسخ به این پرسش‌ها، با بازخوانی دقیق و تحلیلی اندیشه‌های استاد مطهری، کوشیده است تا تصویر روشنی از اخلاق دینی ارائه دهد؛ اخلاقی که بر ایمان، کرامت نفس و مسئولیت‌پذیری بنا شده است و در تعارض آشکار با اخلاق سکولار و منفعت‌محور غربی قرار دارد.

این دوره با تأکید بر نگرش تمدنی شهید مطهری به اخلاق، مخاطب را از سطح توصیه‌های فردی فراتر می‌برد و به ساحت مواجهه‌های تاریخی و اجتماعی می‌کشاند. از جمله نقاط قوت این دوره، تحلیل بحران‌های اخلاقی معاصر، تبیین تفاوت اسلام ناب و اسلام تحریف‌شده، و روشن‌سازی مفاهیم کلیدی‌ای همچون صبر، توکل، زهد و رضا است؛ مفاهیمی که اگر درست فهمیده شوند، موتور حرکت جامعه اسلامی خواهند شد. مطالعه و تأمل در این دوره برای همه‌ی کسانی که دغدغه‌ی حیات طیبه در دنیای معاصر را دارند، ضرورتی فکری و عملی است. تدریس این دوره بر اساس کتاب‌ها و سخنرانی‌های شهید مطهری و توسط استادی فرهیخته از مؤسسه تعالی انجام شده است.

اهداف کاربردی

این دوره برای پاسخ به نیازهای نسل امروز طراحی شده است؛ نسلی که در برابر هجمه‌ی تمدنی غرب، به دنبال نظام اخلاقی اصیل، عقلانی و مسئولانه می‌گردد. از اهداف محوری این دوره می‌توان به رفع ابهام درباره نسبت اخلاق و ایمان، تبیین تفاوت‌های بنیادین میان اخلاق اسلامی و اخلاق سکولار، و احیای تفکر دینی در میدان زندگی فردی و اجتماعی اشاره کرد. این دوره می‌کوشد ذهن مخاطب را از سطح توصیه‌های اخلاقی به لایه‌های عمیق‌تر فلسفه اخلاق اسلامی سوق دهد.

مخاطبان دوره

جوانانی که در محیط‌های دانشگاهی یا رسانه‌ای با قرائت‌های سکولار از اخلاق مواجه‌اند.
طلاب و دانش‌پژوهانی که به دنبال فهم عمیق‌تری از مبانی اخلاق اسلامی هستند.
فعالان فرهنگی و رسانه‌ای که دغدغه‌ی ارائه‌ی محتوای اخلاقی دقیق و تمدن‌ساز دارند.
افرادی که علاقه‌مند به بازخوانی اندیشه‌های شهید مطهری با نگاه تمدنی‌اند.
معلمان و مربیان اخلاق که در پی منابع تحلیلی و دقیق برای آموزش هستند.

دستاوردهای یادگیری دوره

پس از گذراندن این دوره، مخاطب به درکی تازه و بنیادین از مفهوم اخلاق اسلامی خواهد رسید. وی خواهد آموخت که اخلاق، صرفاً مجموعه‌ای از فضایل فردی نیست، بلکه میدان مبارزه با قرائت‌های انحرافی و نظام‌های تمدنی متضاد است. مخاطب در می‌یابد که ایمان و کرامت نفس، شالوده‌ی اخلاق دینی‌اند و بدون آن‌ها، نظام اخلاقی به ابزاری برای توجیه ظلم و فساد بدل می‌شود. همچنین مهارت تحلیل مفاهیم بنیادینی چون توکل، صبر، زهد و رضا در نسبت با مسئولیت اجتماعی برای او حاصل خواهد شد. نگرشی تمدنی و تحلیلی نسبت به اخلاق در او شکل می‌گیرد که او را از کلیشه‌ها و ساده‌سازی‌های رایج فراتر می‌برد.

چه چیزی می‌آموزید؟

چیستی بحران‌های اخلاقی در تمدن مدرن
نسبت علم، ایمان و اخلاق در اندیشه شهید مطهری
مبنای کرامت نفس و عزت انسانی در اخلاق اسلامی
نقد اخلاق سکولار و تبیین جایگاه اخلاق توحیدی
بازخوانی مفاهیم توکل، رضا، صبر و زهد با نگاهی اجتماعی
مرز میان اسلام ناب و قرائت‌های انحرافی از اسلام
نقش تفکر دینی در احیای حیات طیبه
معیارهای شناسایی مفاهیم اسلامی اصیل از مفاهیم تحریف‌شده

وجه تمایز دوره

وجه برجسته‌ی این دوره، ترکیب رویکرد تحلیلی با نگاهی تمدنی به اخلاق اسلامی است. به جای پرداختن صرف به توصیه‌های فردی، دوره تلاش می‌کند تا مخاطب را در مواجهه‌ای اندیشه‌ورزانه با بحران‌های دنیای مدرن و اخلاق سکولار قرار دهد. استفاده از آثار متنوع شهید مطهری و تحلیل خط‌به‌خط آن‌ها، باعث عمق‌بخشی به بحث‌ها شده است. مفاهیم اخلاقی نه با نگاهی متحجرانه و فردگرایانه، بلکه با رویکردی اجتماعی، سیاسی و تمدنی تبیین شده‌اند. این دوره مخاطب را به میدان مشارکت فعال فکری می‌کشاند، نه تنها برای شناخت اخلاق، بلکه برای اقامه‌ی آن در بستر اجتماع.

پژوهشگر حلقه اجتهادی فقه تربیت مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد (ع)

اخلاق اسلامی (بینش مطهر)

بحران‌های تمدن علم‌محور

کرامت نفس؛ مبنای اخلاق اسلامی

توکل، رضا و صبر در منظومه‌ای مسئولانه

زهد حقیقی و احیای تفکر اسلامی

جلسه پرسش و پاسخ
(رایگان)

جلسه پرسش و پاسخ
(رایگان)

اخلاق اسلامی (بینش مطهر)

بحران‌های تمدن علم‌محور

کرامت نفس؛ مبنای اخلاق اسلامی

توکل، رضا و صبر در منظومه‌ای مسئولانه

زهد حقیقی و احیای تفکر اسلامی

جلسه پرسش و پاسخ(رایگان)

جلسه پرسش و پاسخ(رایگان)

جلسه پرسش و پاسخ
(رایگان)

جلسه پرسش و پاسخ
(رایگان)