در نخستین جلسه از دوره «مقام صبر»، استاد امینی‌خواه با نگاهی دقیق و تفسیرپژوهانه به سراغ سوره مبارکه کهف می‌روند و ویژگی‌های ممتاز آن را تبیین می‌کنند. این جلسه به‌مثابه دروازه‌ای برای ورود به سلوک قرآنی، بر سه داستان منحصربه‌فرد این سوره تمرکز دارد: اصحاب کهف، ماجرای خضر و موسی، و ذوالقرنین. استاد با بیان این‌که سوره کهف «سوره فداکاری» است، به تبیین مفاهیمی چون هجرت، سفر و پناه‌بردن به ولایت اهل‌بیت علیهم‌السلام در لحظات اضطرار می‌پردازند. در ادامه، مخاطب با چالش‌هایی که در مسیر فهم روایات و نسبت آن‌ها با قرآن وجود دارد، آشنا می‌شود. این جلسه همچنین با طرح انتقادات بنیادین نسبت به نگاه بسته به معصومین و نقل‌هایی که با روح قرآن در تعارض‌اند، بر ضرورت اصلاح ذهنیت و پذیرش نادانی در مواجهه با آیات پیچیده تأکید می‌کند.

کهف؛ سوره فداکاری و سفر

مقام صبر (تفسیر سوره کهف)

در این جلسه، استاد به نقد جدی تلقی‌های رایج و گاه غیرواقعی از معصومان علیهم‌السلام می‌پردازد و با تکیه بر آیات سوره کهف، نگاهی قرآن‌محور به سیره اهل‌بیت ارائه می‌دهد. او تأکید می‌کند که پذیرش جهل خود در برابر معارف الهی، مقدمه‌ای برای فهم صحیح است. مخاطب درمی‌یابد که بسیاری از تعارضات ظاهری میان آیات و روایات، برخاسته از ذهنیت‌هایی است که نسبت به مقام معصوم شکل گرفته، نه از واقعیت دین. در این میان، ماجرای موسی و خضر به‌عنوان مثالی روشن از پذیرش ناتوانی در درک همه حکمت‌ها، بارها محل تأمل قرار می‌گیرد.

از روایت تا قرآن؛ تصحیح تلقی از معصوم

این جلسه به واکاوی دقیق واژه «فتی» در سوره کهف اختصاص دارد. استاد امینی‌خواه با شرح فرهنگی و زبانی این کلمه، به ابعاد گسترده آن در قرآن اشاره می‌کند. «فتی» تنها یک واژه به معنای «جوان» نیست؛ بلکه دلالت بر انسانی با نشاط، شجاع، اهل خطر، وارسته و پرتکاپو دارد. در ادامه، تفاوت لسان قرآن با زبان‌های بشری و به‌ویژه فارسی برجسته می‌شود. استاد با طرح مباحثی از علم «لسانیات قرآنی»، نشان می‌دهد که بسیاری از مفاهیم قرآنی، تنها در بستر فرهنگ وحیانی قابل درک است و معادل‌سازی‌های رایج از دقت و لطافت لازم برخوردار نیستند.

فتی؛ جوانی در آیینه قرآن

در این جلسه، استاد به بررسی دقیق ساختار اجتماعی اصحاب کهف می‌پردازد و با بهره‌گیری از تفسیر المیزان، نشان می‌دهد که آنان تنها جوانانی پناه‌جو نبودند، بلکه جمعی تشکیلاتی، هماهنگ و دارای تعاملات معرفتی بودند. نکته مهم دیگر، تحلیل قرآنی ماجرای بنای مسجد بر مزار آنان است. استاد با تأکید بر تعبیرات آیه، اثبات می‌کند که بنای عبادتگاه بر قبور اولیای الهی نه‌تنها مذموم نیست، بلکه ریشه قرآنی دارد. این جلسه، پیوند میان زیارتگاه و توحید را از منظری نو بازخوانی می‌کند.

تشکل مؤمنانه؛ اصحاب کهف و بنای مزار اولیا

در این بخش، با تکیه بر داستان دو باغ در سوره کهف، فریفتگی انسان به مظاهر دنیا و سقوط در شرک خفی تحلیل می‌شود. استاد نشان می‌دهد که چگونه دل‌بستن به زینت‌های حیات دنیا، انسان را از حقیقت هستی غافل می‌کند و او را در دام پندارِ مالکیت و استغنا می‌افکند. در خلال تفسیر آیات، تفاوت میان شرک ابلیسی و توحید سطحی واکاوی می‌شود؛ یعنی جایی که فرد زباناً خدا را می‌پذیرد، اما در عمل، بر اسباب ظاهری تکیه دارد و خود را بی‌نیاز از خدا می‌پندارد.

شرک پنهان در باغ‌های دنیا

در این جلسه، مفهوم «ساعت» به‌عنوان یکی از اسامی قیامت، به‌صورت مبسوط بررسی می‌شود. استاد با شرح دقیق استعاره‌ها، قیامت را عرصه‌ای معرفی می‌کند که در آن، همه‌ی توهمات، ظواهر و تکیه‌گاه‌های دروغین فرو می‌ریزد. مخاطب درمی‌یابد که میزان بهره‌مندی هر انسان از حقیقت قیامت، به همان اندازه‌ای است که در دنیا توانسته موانع ذکر و بندگی را کنار بزند. ارتباط میان «سعی» در دنیا و ظهور حقیقت در آخرت، از نکات کلیدی این جلسه است.

قیامت؛ ساعت حقیقت و طرد توهمات

این جلسه با تحلیل آیه «و کان الانسان اکثر شیءٍ جدلاً» از سوره کهف، به واکاوی ریشه‌های مقاومت انسان در برابر حقایق می‌پردازد. استاد با تبیین سنت‌های الهی، توضیح می‌دهد که چگونه آدمی با انتخاب مسیر نادرست، وارد مدارهای پیشینیان می‌شود و همان سنت‌هایی که اقوام گذشته را نابود کرد، بر او نیز جاری می‌گردد. نگاه قرآنی به تاریخ در اینجا روشن می‌شود: تاریخ نه مجموعه‌ای از وقایع، بلکه تجلی مدارهای ثابت هدایت و ضلالت است.

جدال با حقیقت؛ انسان در برابر هدایت

در ادامه مباحث پیشین، استاد به تفاوت بنیادین دو سنخ از حقوق الهی و مردمی می‌پردازد. در این جلسه، با بهره‌گیری از فقه و قرآن، روشن می‌شود که حق‌الناس از حساسیت ویژه‌ای نزد خداوند برخوردار است و حتی در جایی که حق‌الله با مدارا و چشم‌پوشی همراه است، در حق‌الناس چنین رواداری‌ای وجود ندارد. در ادامه، مسئله تطابق اعمال با قاعده‌های الهی بدون در نظر گرفتن شخصیت انسان توضیح داده می‌شود. این‌که خدا با افراد بر اساس قواعد عمل می‌کند، نه با ویژگی‌های شخصی آنان.

عدالت در مدار حق‌الناس و حق‌الله

در این بخش، با ورود به ماجرای پر رمز و راز موسی و خضر، استاد بر ادب شاگردی و تواضع علمی حضرت موسی علیه‌السلام تمرکز می‌کند. آیات مربوط به گفتگوهای این دو نبی تحلیل شده و نشان داده می‌شود که چگونه حتی پیامبری اولوالعزم، در برابر معلمی الهی، با کمال تواضع و ادب سخن می‌گوید. نکات ظریف ادبی و روان‌شناختی در گفتار موسی، نمونه‌ای از اخلاق علمی در مدرسه توحید است. این جلسه، درسی عملی برای هر طلبه و سالک مسیر علم و ادب است.

تواضع موسوی در مدرسه خضر

در این جلسه، داستان ذوالقرنین و سدّ یأجوج و مأجوج با دقت واکاوی می‌شود. تمرکز اصلی بر آیه «لا یکادون یفقهون قولاً» است؛ جایی که گروهی از انسان‌ها به دلیل نبود مقتضیات فهم، از درک حداقل‌های پیام ناتوان‌اند. استاد با استفاده از مباحث عمیق کلامی و تفسیری، تفاوت میان «من عندالله» و «من الله» را تبیین می‌کند و نشان می‌دهد که فقیه واقعی کسی است که ریشه حوادث را در نظام تکوین و اراده الهی ببیند، نه در ظواهر تمدنی و مادی.

ذوالقرنین و انسانِ بی‌مقتضی فهم

در این جلسه، استاد امینی‌خواه با تکیه بر آیات مرتبط با همراهی موسی و خضر، به تبیین دقیق آداب طلبگی و اخلاق شاگردی می‌پردازد. لحن موسی علیه‌السلام در پرسش‌ها و اعتراض‌های ظاهری، نمونه‌ای از ادب و فروتنی در برابر استاد معرفی می‌شود. استاد تأکید می‌کند که حفظ ادب، حتی در برابر کسی که از نظر ظاهری در مرتبه پایین‌تری از علم قرار دارد، نشان‌دهنده‌ی تواضع در مسیر طلب حقیقت است. همچنین خاطراتی از آداب علمی برخی بزرگان معاصر و سبک تعلیم‌وتعلّم سنتی به‌عنوان مصادیق عملی این مبحث مطرح می‌شود.

ادب طلبگی در مدار نبوت

در ادامه گفت‌وگوهای موسی و خضر، این جلسه به بررسی جایگاه باطنی حضرت خضر اختصاص دارد. استاد با بهره‌گیری از آیات و اشارات عرفانی، تمایز میان عالم شریعت و عالم حقیقت را توضیح می‌دهد. او بر این نکته تأکید می‌ورزد که درک برخی از افعال خضر، همچون قتل کودک یا سوراخ کردن کشتی، تنها در پرتو شهود باطنی و علم لدنی ممکن است. همچنین نسبت مقام خضر با انبیا و به‌ویژه با حضرت موسی، از منظر تاریخی و معرفتی، محل تأمل قرار می‌گیرد. این جلسه، بازخوانی روایات به همراه تحلیل عمیق عرفانی از رمزگشایی افعال خضر است.

حقیقت خضر؛ مقام شهود و علم لدنی

در آخرین جلسه از این دوره، داستان ذوالقرنین و بنای سدّ میان دو کوه، به‌صورت مبسوط تحلیل می‌شود. استاد با دقت در تعبیرات قرآنی مانند «لا یکادون یفقهون قولاً»، به ناتوانی برخی انسان‌ها در ادراک حقایق اشاره می‌کند و آن را نتیجه‌ی فقدان مقتضیات فرهنگی، تربیتی و عقلی می‌داند. ذوالقرنین در این نگاه، نماینده عقل مؤمنِ تمدن‌ساز است که با کمک مردم، بنیانی دفاعی و رحمانی ایجاد می‌کند. در بخش پایانی، تطبیق‌های تاریخی شخصیت ذوالقرنین به‌ویژه با کوروش، از منظر روایی و تاریخی مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد و مرز میان تحلیل محتاطانه و قضاوت قطعی مشخص می‌شود.

ذوالقرنین؛ تجلّی عقل تمدنی و رحمت الهی

لیست جلسات

خیلی عالیه ممنون که رایگان گذاشتین در اختیارم ن خدا خیرتون بده

با عرض سلام و تشکر برنامه خیلی خوبیه خدا به کارتون برکت بده

خلاصه کلام خیلی زود دیر خواهد شد

سلام.خدابه استاد عزیز اجر بده

سلام.واقعاآموزنده هست.کاش ۱۰درصدتوزندگی استفاده کنیم تاامثال من روسیاه یه کم آدم بشه

سوره کهف، یکی از سوره&zwnj;های پررمزوراز قرآن کریم است که دربردارنده سه داستان منحصر به&zwnj;فرد است؛ داستان&zwnj;هایی که در هیچ سوره&zwnj;ای دیگر نیامده&zwnj;اند: ماجرای فتوت و پناه&zwnj;جویی اصحاب کهف، همراهی موسی با خضر در مسیر علم لدنی، و حرکت تمدن&zwnj;ساز ذوالقرنین در برابر یأجوج و مأجوج. دوره &laquo;مقام صبر&raquo; با تدریس حجت&zwnj;الاسلام مصطفی امینی&zwnj;خواه، کوششی علمی و عمیق برای واکاوی این سوره است؛ واکاوی&zwnj;ای که هم از منظر معرفتی ژرف است و هم از نظر زبانی، دقیق و ریشه&zwnj;ای.
استاد امینی&zwnj;خواه در این دوره، هر سه داستان را به&zwnj;مثابه تجلی&zwnj;گاه&zwnj;های صبر الهی تحلیل می&zwnj;کند؛ صبری که نه به معنای خاموشی یا انفعال، بلکه در قامت پایداری معرفتی، وفاداری به عهد الهی، و ایستادگی در برابر امواج فریب و جهل معنا می&zwnj;یابد. تأکید ایشان بر تطبیق آیات با روایات، بررسی دقیق واژگان کلیدی قرآن (نظیر فتی، کهف، ساعت و ...) و نیز نگاهی ساختارمند به سوره کهف، **دوره مقام صبر** را به یکی از نمونه&zwnj;های جدی و راه&zwnj;گشا در تفسیر موضوعی قرآن تبدیل کرده است.
اهداف کاربردی &nbsp;
پاسخ به نیاز مخاطبانی که در جست&zwnj;وجوی درکی دقیق، متنی و بی&zwnj;واسطه از مفاهیم صبر، هدایت، فتوت، علم لدنی، ولایت، سنت&zwnj;های الهی و توکل قرآنی هستند. &nbsp; فراهم&zwnj;سازی ابزارهای فهم زبان قرآن &nbsp; بازسازی نگاه مخاطب به پدیده&zwnj;های زندگی، مفاهیم معنوی و برداشت&zwnj;های رایج از دین &nbsp;
مخاطبان دوره &nbsp;
جوانان و طلابی که می&zwnj;خواهند برداشت&zwnj;های دینی خود را با قرآن تطبیق دهند. &nbsp; دانشجویانی که از سطحی&zwnj;نگری در تفسیر و تحلیل دین خسته&zwnj;اند. &nbsp; پژوهشگران و اساتیدی که درگیر مباحث قرآن، حدیث و کلام هستند و به نگاه ساختاری و واژگانی علاقه دارند. &nbsp; فعالان فرهنگی که می&zwnj;خواهند مفاهیم صبر، هدایت، ولایت و فتوت را به&zwnj;طور مبنایی درک کنند. &nbsp;
دستاوردهای یادگیری دوره &nbsp;
با گذراندن این دوره، مخاطب درک جدیدی از واژگان کلیدی سوره کهف و مفاهیم اساسی دین همچون صبر، ولایت، علم لدنی و سنت&zwnj;های الهی به دست می&zwnj;آورد. او خواهد آموخت که صبر، مفهومی ساکن و مصرف&zwnj;شده نیست، بلکه عنصر فعال و جریان&zwnj;سازی در مسیر بندگی است. مخاطب همچنین توانایی تشخیص مرزهای روایت و قرآن، و فهم ظرایف زبان وحی را خواهد یافت. درک عمیق از قصص قرآنی و بازسازی نگاه به معصومین علیهم&zwnj;السلام بر پایه آموزه&zwnj;های وحیانی، از دیگر دستاوردهای این دوره است.
چه چیزی می&zwnj;آموزید؟ &nbsp;
سوره کهف و ساختار سه&zwnj;گانه&zwnj;اش &nbsp; تحلیل داستان اصحاب کهف &nbsp; مفهوم فتوت در قرآن &nbsp; علم لدنی و مواجهه موسی و خضر &nbsp; ساختار گفت&zwnj;وگو در آیات داستانی &nbsp; نقش ادب در مسیر یادگیری &nbsp; تفسیر مفاهیم &laquo;ساعت&raquo;، &laquo;قیامت&raquo; و &laquo;رشد&raquo; &nbsp; داستان ذوالقرنین و چالش تمدن الهی &nbsp;
وجه تمایز دوره &nbsp;
رویکرد این دوره، تفسیر ساختاری و واژگانی با تکیه بر متن قرآن و تفسیر المیزان است. استاد امینی&zwnj;خواه با پرهیز از کلی&zwnj;گویی، وارد لایه&zwnj;های ظریف بیانی و محتوایی سوره کهف می&zwnj;شود و با نگاهی اجتهادی به نسبت آیات با یکدیگر، مفاهیم را استخراج می&zwnj;کند. سبک تدریس همراه با مثال&zwnj;های زنده، استدلال&zwnj;های کلامی، و نقد دقیق برداشت&zwnj;های رایج است. برخلاف بسیاری از دوره&zwnj;های تفسیر که تنها به روایت&zwnj;خوانی یا شرح سطحی می&zwnj;پردازند، در این دوره تلاش شده تا مخاطب در مسیر فهم واقعی قرآن، تربیت شود.

سوره کهف، یکی از سوره‌های پررمزوراز قرآن کریم است که دربردارنده سه داستان منحصر به‌فرد است؛ داستان‌هایی که در هیچ سوره‌ای دیگر نیامده‌اند: ماجرای فتوت و پناه‌جویی اصحاب کهف، همراهی موسی با خضر در مسیر علم لدنی، و حرکت تمدن‌ساز ذوالقرنین در برابر یأجوج و مأجوج. دوره «مقام صبر» با تدریس حجت‌الاسلام مصطفی امینی‌خواه، کوششی علمی و عمیق برای واکاوی این سوره است؛ واکاوی‌ای که هم از منظر معرفتی ژرف است و هم از نظر زبانی، دقیق و ریشه‌ای.

استاد امینی‌خواه در این دوره، هر سه داستان را به‌مثابه تجلی‌گاه‌های صبر الهی تحلیل می‌کند؛ صبری که نه به معنای خاموشی یا انفعال، بلکه در قامت پایداری معرفتی، وفاداری به عهد الهی، و ایستادگی در برابر امواج فریب و جهل معنا می‌یابد. تأکید ایشان بر تطبیق آیات با روایات، بررسی دقیق واژگان کلیدی قرآن (نظیر فتی، کهف، ساعت و ...) و نیز نگاهی ساختارمند به سوره کهف، **دوره مقام صبر** را به یکی از نمونه‌های جدی و راه‌گشا در تفسیر موضوعی قرآن تبدیل کرده است.

اهداف کاربردی  

پاسخ به نیاز مخاطبانی که در جست‌وجوی درکی دقیق، متنی و بی‌واسطه از مفاهیم صبر، هدایت، فتوت، علم لدنی، ولایت، سنت‌های الهی و توکل قرآنی هستند.  
فراهم‌سازی ابزارهای فهم زبان قرآن  
بازسازی نگاه مخاطب به پدیده‌های زندگی، مفاهیم معنوی و برداشت‌های رایج از دین  

مخاطبان دوره  

جوانان و طلابی که می‌خواهند برداشت‌های دینی خود را با قرآن تطبیق دهند.  
دانشجویانی که از سطحی‌نگری در تفسیر و تحلیل دین خسته‌اند.  
پژوهشگران و اساتیدی که درگیر مباحث قرآن، حدیث و کلام هستند و به نگاه ساختاری و واژگانی علاقه دارند.  
فعالان فرهنگی که می‌خواهند مفاهیم صبر، هدایت، ولایت و فتوت را به‌طور مبنایی درک کنند.  

دستاوردهای یادگیری دوره  

با گذراندن این دوره، مخاطب درک جدیدی از واژگان کلیدی سوره کهف و مفاهیم اساسی دین همچون صبر، ولایت، علم لدنی و سنت‌های الهی به دست می‌آورد. او خواهد آموخت که صبر، مفهومی ساکن و مصرف‌شده نیست، بلکه عنصر فعال و جریان‌سازی در مسیر بندگی است. مخاطب همچنین توانایی تشخیص مرزهای روایت و قرآن، و ف ظرایهمف زبان وحی را خواهد یافت. درک عمیق از قصص قرآنی و بازسازی نگاه به معصومین علیهم‌السلام بر پایه آموزه‌های وحیانی، از دیگر دستاوردهای این دوره است.

چه چیزی می‌آموزید؟  

سوره کهف و ساختار سه‌گانه‌اش  
تحلیل داستان اصحاب کهف  
مفهوم فتوت در قرآن  
علم لدنی و مواجهه موسی و خضر  
ساختار گفت‌وگو در آیات داستانی  
نقش ادب در مسیر یادگیری  
تفسیر مفاهیم «ساعت»، «قیامت» و «رشد»  
داستان ذوالقرنین و چالش تمدن الهی  

وجه تمایز دوره  

رویکرد این دوره، تفسیر ساختاری و واژگانی با تکیه بر متن قرآن و تفسیر المیزان است. استاد امینی‌خواه با پرهیز از کلی‌گویی، وارد لایه‌های ظریف بیانی و محتوایی سوره کهف می‌شود و با نگاهی اجتهادی به نسبت آیات با یکدیگر، مفاهیم را استخراج می‌کند. سبک تدریس همراه با مثال‌های زنده، استدلال‌های کلامی، و نقد دقیق برداشت‌های رایج است. برخلاف بسیاری از دوره‌های تفسیر که تنها به روایت‌خوانی یا شرح سطحی می‌پردازند، در این دوره تلاش شده تا مخاطب در مسیر فهم واقعی قرآن، تربیت شود.

حجت الاسلام مصطفی امینی خواه
استاد حوزه و دانشگاه