خدا در زندگی انسان (بینش مطهر)

انسان امروز در میان انبوهی از دغدغه‌ها، خواسته‌ها و انتخاب‌های متعارض گرفتار است. بسیاری به دنبال آرامش در ثروت، قدرت یا شهرت می‌گردند و برخی در پی یافتن معنا در لذت‌های زودگذر زندگی‌اند. اما آیا این مسیرها می‌توانند انسان را به آرامش حقیقی برسانند؟ پاسخ این پرسش را باید در بازگشت به حقیقتی یافت که ریشه در فطرت انسان دارد: توحید و خداگرایی. دوره‌ی «خدا در زندگی انسان» با تدریس حجت‌الاسلام امین‌جواهری بر اساس آثار شهید مطهری در مجموعه بینش مطهر، تلاشی است برای بازخوانی نقش ایمان و یکتاپرستی در سامان‌دهی حیات فردی و اجتماعی انسان معاصر.

این دوره در چهار جلسه و بر مبنای شش درس کتاب «خدا در زندگی انسان» طراحی شده است و می‌کوشد نشان دهد که چگونه اندیشه‌ی توحیدی می‌تواند انسان را از پراکندگی روحی و تشدد روانی نجات دهد و به او قدرت انتخاب آگاهانه، زندگی هدفمند و تجربه‌ای عمیق از ایمان ببخشد. مباحثی همچون نقد نظریات فروید و مارکس درباره جبر روانی و جبر اجتماعی، توضیح اصالت تفکر در اسلام، معیارهای قرآن برای تشخیص اندیشه‌های باطل و جمع‌بندی نهایی درباره پیوند عقلانیت و معنویت، محتوای اصلی این دوره را تشکیل می‌دهد. مخاطب در پایان درمی‌یابد که خداشناسی صرفاً یک باور ذهنی نیست، بلکه راهی برای زیستن و لمس کردن حضور خدا در لحظه‌لحظه‌ی حیات است.

اهداف کاربردی

هدف اصلی این دوره پاسخ‌گویی به یکی از بنیادی‌ترین نیازهای انسان معاصر است: یافتن انسجام درونی و رهایی از پراکندگی روحی. در جهانی که انسان با انواع فشارهای اجتماعی، روانی، فرهنگی و اقتصادی مواجه است، بسیاری احساس می‌کنند که قدرت انتخاب و استقلال فکری از آن‌ها سلب شده است. «خدا در زندگی انسان» نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با تقویت عقلانیت و اندیشه، از حصار جبرهای تاریخی و روانی فراتر رفت و بر اساس توحید، وحدتی عمیق در حیات شخصی و اجتماعی پدید آورد. این دوره به مخاطب می‌آموزد که ایمان نه‌تنها پاسخی برای پرسش‌های متافیزیکی است، بلکه ابزاری عملی برای مدیریت زندگی، غلبه بر اضطراب، جلوگیری از پوچ‌گرایی و ساختن آینده‌ای مبتنی بر اخلاص و معناست. نیازهایی همچون رهایی از تقلید کورکورانه، درک نسبت صحیح میان عقل و ایمان، یافتن معیاری مطمئن برای تشخیص اندیشه‌های درست از باطل و تجربه‌ی زیسته‌ی معنویت، در این دوره به‌طور مشخص پاسخ داده می‌شوند. بدین ترتیب، این دوره پلی میان دانش نظری و زیست عملی فراهم می‌آورد و به مخاطب کمک می‌کند تا باورهای اعتقادی را در متن زندگی روزمره خود جاری سازد.

مخاطبان دوره

دانشجویان و طلاب علاقه‌مند به فهم عمیق‌تر نسبت میان عقلانیت و ایمان
پژوهشگران علوم انسانی و فلسفه در جستجوی نقدی اسلامی بر نظریات فروید، مارکس و اندیشه‌های غربی
جوانان درگیر پرسش‌های بنیادین درباره معنای زندگی، هدفمندی هستی و تجربه ایمان
مربیان و معلمان دینی نیازمند محتوای مستند و روشمند برای آموزش مباحث اعتقادی
علاقه‌مندان به آثار شهید مطهری و مجموعه بینش مطهر
افرادی که درگیر اضطراب‌های روانی و چندگانگی خواسته‌ها هستند و به دنبال آرامش درونی می‌گردند

دستاوردهای یادگیری دوره

شرکت‌کنندگان در پایان این دوره تصویری جامع از نقش توحید در حیات انسانی به دست خواهند آورد. آنان می‌آموزند که چگونه از محدودیت‌های محیطی، اجتماعی و روانی فراتر روند و با تکیه بر عقلانیت و اندیشه مستقل، مسیر سعادت خویش را انتخاب کنند. این دوره نشان می‌دهد که ایمان اسلامی تنها برهان و استدلال نیست، بلکه تجربه‌ای زنده است که باید آن را در عبادت، مناجات و مناسک دینی لمس کرد. دستاورد مهم دیگر، توانایی تمایز میان اندیشه‌های باطل و حق بر اساس معیارهای قرآنی است. در نهایت، مخاطب الگویی روشن برای پیوند میان عقل و معنویت، نظریه و عمل، و اندیشه و زیست روزمره به دست می‌آورد و می‌تواند زندگی خود را بر پایه اخلاص، توحید و حضور دائمی خداوند بازسازی کند.

چه چیزی می‌آموزید؟

توحید در انسان‌شناسی و نقش آن در ایجاد وحدت روانی
نقد دیدگاه‌های مارکس (جبر اجتماعی) و فروید (جبر روانی)
تبیین نظریه سوم اسلام: اصالت تفکر و استقلال اندیشه
معیارهای قرآن برای شناسایی اندیشه‌های باطل
نسبت میان عقلانیت و معنویت در نگاه اسلامی
تفاوت تقلید تخصصی در اسلام با پیروی بی‌منطق
تجربه‌ی زیسته ایمان و نقش آن در تعمیق باورها
جایگاه اخلاص به‌عنوان تأویل لا اله الا الله در زندگی عملی انسان

وجه تمایز دوره

آنچه دوره «خدا در زندگی انسان» را متمایز می‌کند، رویکردی جامع و متوازن است که هم به بعد نظری و عقلانی می‌پردازد و هم به بعد تجربی و معنوی. این دوره بر پایه کتاب شهید مطهری طراحی شده و با توضیحات تحلیلی حجت‌الاسلام امین‌جواهری غنای بیشتری یافته است. استفاده از منابع اصیل، شیوه‌ی تدریس گفت‌وگومحور، و پرداختن به پرسش‌های واقعی مخاطبان، فضای دوره را از یک درس صرفاً تئوریک فراتر می‌برد. ساختار جلسات نیز به‌گونه‌ای است که ابتدا پرسش بنیادین طرح می‌شود، سپس نظریات مختلف بیان و نقد می‌گردد و در نهایت نگاه اسلام به‌عنوان راه سوم ارائه می‌شود. این روند، ذهن مخاطب را به مشارکت فعال در فرآیند کشف حقیقت دعوت می‌کند. همچنین، پیوند میان مفاهیم فلسفی و نمونه‌های تاریخی مانند انقلاب پیامبر اسلام جذابیتی ویژه به مباحث می‌بخشد. تمایز دیگر این دوره، تأکید بر تجربه زیسته ایمان است؛ یعنی فراگیر نه‌تنها با برهان‌ها اقناع می‌شود، بلکه به درکی وجودی از حضور خدا در زندگی دست می‌یابد. این ترکیب عقل و دل، راز ماندگاری و برتری این دوره بر سایر دوره‌های اعتقادی است.