کارگاه روش تحلیل سیاسی

در روزگاری که مرز میان حقیقت و تحریف هر روز باریک‌تر می‌شود، داشتن قدرت تحلیل سیاسی صحیح نه یک مهارت تجملی، بلکه ضرورتی برای زیستن آگاهانه است. بسیاری از انحراف‌های تاریخی و اجتماعی از ناتوانی مردم در درک شرایط زمانه و تشخیص مواضع حق و باطل پدید آمده است. کارگاه روش تحلیل سیاسی با تدریس حجت‌الاسلام بابایی، پاسخی عالمانه و کاربردی به همین نیاز است. این دوره، بر پایه‌ی بیانات و منظومه‌ی فکری مقام معظم رهبری شکل گرفته و تلاش دارد تا مهارت فهم، تفسیر و تحلیل رویدادهای سیاسی و اجتماعی را از منظر اسلامی و عمیق تربیت نماید.

در طول شش جلسه‌ی فشرده و منظم، شرکت‌کنندگان با مفاهیم بنیادین چون جهان‌بینی توحیدی در سیاست، تاریخ و سنت‌های الهی، بصیرت اجتماعی، مهارت‌های تحلیل ایجابی و سلبی و نیز شاخص‌های صحیح در تصمیم‌گیری سیاسی آشنا می‌شوند. این دوره، از سطح تئوری صرف فراتر می‌رود و با آوردن مثال‌های تاریخی از صدر اسلام تا انقلاب اسلامی و فتنه‌های معاصر، مخاطب را به یک درک عینی از سازوکار تصمیم‌سازی سیاسی می‌رساند. به‌ویژه پیوند میان تقوا، آگاهی تاریخی و تحلیل واقع‌بینانه، هسته‌ی اصلی مباحث را تشکیل می‌دهد. هدف نهایی، پرورش تحلیلگری است که درک، ایمان و واقع‌نگری را هم‌زمان در خود جمع کرده باشد.

اهداف کاربردی

هدف این کارگاه آن است که مخاطب را از حالت واکنشی و مصرف‌کننده‌ی اخبار به سطح تحلیلگر فعال و مؤمن ارتقا دهد. در جامعه‌ای که سرعت تحولات و جنگ شناختی هر روز افزایش می‌یابد، بسیاری از افراد به‌دلیل نداشتن روش تحلیل، دچار قضاوت‌های سطحی، برداشت‌های رسانه‌ای و گاه تصمیم‌های سیاسی نادرست می‌شوند. این دوره با اتکا بر آموزه‌های رهبری و تحلیل دقیق رویدادهای تاریخی، می‌کوشد تا سه نیاز اساسی را پاسخ دهد: نخست، ایجاد بصیرت سیاسی بر پایه‌ی شناخت جهان‌بینی توحیدی؛ دوم، تربیت مهارت فهم شرایط زمانه از رهگذر مطالعه‌ی تاریخ اسلام و انقلاب؛ و سوم، توان تشخیص موقعیت و لحظه‌ی اقدام در عرصه‌ی اجتماعی. حجت‌الاسلام بابایی با ترکیب مبانی نظری، نمونه‌های تاریخی و تحلیل‌های تطبیقی، می‌کوشد مخاطب را به ابزارهایی مجهز کند که بتواند در مواجهه با هر رخداد سیاسی یا اجتماعی، با معیارهای صحیح اسلامی بیندیشد، نه صرفاً با عواطف یا تبلیغات رسانه‌ای.

مخاطبان دوره

طلاب و دانش‌پژوهان حوزه‌های علمیه علاقه‌مند به مطالعات سیاسی ـ اسلامی
دانشجویان رشته‌های علوم سیاسی، مطالعات اسلامی و جامعه‌شناسی
فعالان فرهنگی و رسانه‌ای که به تحلیل مسائل روز می‌پردازند
معلمان، مبلغین و سخنرانان مذهبی که نیاز به منطق تحلیل در بیانات خود دارند
مدیران و کنشگران اجتماعی که تصمیم‌های آنان بر رفتار عمومی تأثیرگذار است
عموم علاقه‌مندان به فهم عمیق تحولات انقلاب اسلامی و سیره‌ی امامین انقلاب

دستاوردهای یادگیری دوره

پس از گذراندن کارگاه روش تحلیل سیاسی، شرکت‌کنندگان به توانایی درک و تحلیل رویدادهای سیاسی بر پایه‌ی اندیشه‌ی اسلامی دست خواهند یافت. آنان می‌آموزند که چگونه با تکیه بر جهان‌بینی توحیدی و تاریخ‌نگری مؤمنانه، حوادث امروز را در امتداد سنت‌های الهی درک کنند. فراگیران با مفاهیم سه‌گانه‌ی توصیف سیاسی، تحلیل سیاسی و تفسیر سیاسی آشنا می‌شوند و می‌توانند در تشخیص موقعیت‌ها میان ظاهر و باطن پدیده‌ها تمایز قائل شوند. این دوره همچنین مهارت‌هایی نظیر کل‌نگری، جمع میان آرمان و واقعیت، لحظه‌شناسی، تفکیک مسائل اصلی از فرعی، و سنجش گفتار سیاسی با شاخص‌های اسلامی را در آنان تقویت می‌کند. در پایان، مخاطب به فردی تبدیل می‌شود که قادر است تحلیل‌های خویش را بر مبنای ایمان، عقلانیت و تجربه‌ی تاریخی استوار سازد و در مسیر رشد فردی و اجتماعی جامعه نقش‌آفرین باشد.

چه چیزی می‌آموزید؟

مفهوم و ضرورت تحلیل سیاسی از منظر رهبری انقلاب
تفاوت میان توصیف، تحلیل و تفسیر سیاسی
پیش‌نیازهای درونی تحلیلگر: تقوا، خودسازی و بینش توحیدی
نقش تاریخ صدر اسلام و عبرت‌های تاریخی در فهم سیاست امروز
آشنایی با یازده مهارت ایجابی تحلیلگر سیاسی، شامل کل‌نگری، آرمان‌گرایی واقع‌بینانه، لحظه‌شناسی، توجه به شاخص‌ها و دقت در مفاهیم سیاسی
شناخت ویژگی‌های سلبی تحلیلگر مانند تعصب جناحی، شتاب‌زدگی و سطحی‌نگری
روش بررسی و اصلاح واژگان سیاسی نظیر «مردم‌سالاری دینی»، «اسلام رحمانی» و «مکتب ایرانی»
توان تفسیر تحولات اجتماعی بر اساس سیره‌ی امامین انقلاب و بیانات رهبر معظم انقلاب
مهارت شنیدن و ارزیابی دیدگاه‌های متنوع و انتخاب «احسن القول»
ساخت مدل شخصی تحلیل سیاسی مبتنی بر ایمان، تقوا و واقع‌نگری

وجه تمایز دوره

ویژگی ممتاز کارگاه روش تحلیل سیاسی در رویکرد تلفیقی، منبع‌محور و تجربه‌گرای آن است. برخلاف بسیاری از دوره‌های نظری در حوزه سیاست و اندیشه، این کارگاه صرفاً به مفاهیم کلی بسنده نمی‌کند، بلکه مباحث را مستقیماً از کتاب روش تحلیل سیاسی (انتشارات انقلاب اسلامی) استخراج کرده و با بیانات رهبر معظم انقلاب تطبیق می‌دهد. شیوه‌ی تدریس حجت‌الاسلام بابایی مبتنی بر پیوند میان متن، تاریخ و واقعیت‌های جاری جامعه است؛ به‌گونه‌ای که هر مفهوم نظری، بلافاصله با یک نمونه‌ی تاریخی از صدر اسلام یا یک رویداد معاصر همچون فتنه ۸۸ یا اغتشاشات ۱۴۰۱ همراه می‌شود.

سبک بیانی مدرس، ترکیبی از تحلیل عالمانه و زبان کاربردی است. او با استفاده از روایت‌های تاریخی و تحلیل تطبیقی سیره‌ی ائمه(ع)، نشان می‌دهد که نداشتن تحلیل سیاسی چگونه در تاریخ اسلام منشأ انحرافات بزرگ بوده است. از سوی دیگر، ساختار منظم شش‌گانه‌ی جلسات ـ شامل سه جلسه‌ی مبانی نظری و سه جلسه‌ی مهارت‌های عملی ـ به فراگیر کمک می‌کند تا مسیر یادگیری از «شناخت» تا «کاربرد» را به‌صورت تدریجی طی کند.

تعامل با مخاطبان بخش جدایی‌ناپذیر دوره است. پرسش و پاسخ‌های تحلیلی، بررسی موردی رخدادهای روز، و تمرین‌های ذهنی در تحلیل مواضع افراد و گروه‌ها باعث می‌شود مخاطب صرفاً شنونده نباشد، بلکه به تحلیلگر تبدیل شود. همچنین تأکید ویژه بر شاخص‌مداری و پرهیز از تحلیل جناحی، این دوره را از بسیاری از دوره‌های سیاسی متداول متمایز می‌کند. در پایان، مخاطب به‌جای انبوهی از اصطلاحات خشک، با الگوی منسجم تحلیل سیاسی اسلامی آشنا می‌شود که بر سه پایه استوار است: ایمان، عقل و تجربه‌ی تاریخی.