آزادی انسان

درباره دوره

در دنیای پرآشوب امروز که مفاهیم بنیادین بشری مانند آزادی دستخوش تفسیرهای گاه متضاد و سطحی شده‌اند، چه چیزی می‌تواند همچون نقشه‌ای راهبردی، مسیر رهایی و تعالی را به انسان نشان دهد؟ دوره «آزادی انسان» با تدریس حجت‌الاسلام امین‌جواهری، بر پایه کتابی به همین نام از شهید مرتضی مطهری، پاسخی است ژرف و بدیع به این پرسش اساسی. این دوره تنها یک سلسله جلسه آموزشی نیست، بلکه سفری تحول‌آفرین به عمق معنای انسان بودن است؛ سفری که در آن، آزادی حقیقی نه به معنای رهایی از همه قیود، بلکه به عنوان شرط لازم برای حرکت جوهری انسان به سوی مقصدی متعالی بازتعریف می‌شود. این دوره با الهام از مکتب فکری استاد مطهری و اساتید ایشان، امام خمینی و علامه طباطبایی، طرحی نو در می‌اندازد که در آن، دین نه مجموعه‌ای از بایدونبایدهای خشک، بلکه یک نظام هدایت پویا معرفی می‌شود که نقطه حرکت را از انسان خاکی (مبدأ) آغاز کرده و مقصد نهایی او را خلافت الهی قرار می‌دهد.

اهداف کاربردی

این دوره به نیاز مبرم انسان معاصر برای درکی صحیح و کاربردی از آزادی پاسخ می‌گوید؛ نیازی که در تقابل با برداشت‌های رایج و مادی‌گرایانه غربی به شدت احساس می‌شود. بسیاری از ما در زندگی فردی و اجتماعی خود درگیر تعارض‌هایی هستیم که ریشه در تعریف نادرست از آزادی دارد. این دوره به شکلی مشخص و کاربردی نشان می‌دهد که چگونه می‌توان آزادی را به عنوان رفع موانع استکمال و نه توقف در حیوانیت، معنا کرد. برای کسانی که با شبهات مربوط به احکام اجتماعی اسلام مانند جهاد، هجرت و بردگی مواجه شده‌اند، این دوره با ارائه تحلیلی عمیق و منطقی، نشان می‌دهد که این مفاهیم چگونه در بستر تاریخی خود و با هدف نهایی تربیت انسان و ایجاد تمدن اسلامی شکل گرفته‌اند. این دوره به مخاطب می‌آموزد که چگونه می‌توان در عین زندگی در دنیای پیچیده امروز، با تکیه بر این مفاهیم اصیل، سبک زندگی اسلامی خود را طراحی کند و نقش موثری در اصلاح جامعه ایفا نماید.

مخاطبان دوره

جوانان اندیشمند و پرسشگری که در جست‌وجوی پاسخی قانع‌کننده برای پرسش‌های بنیادین درباره آزادی، جهاد و دیگر مفاهیم چالشی دین هستند.
فعالان فرهنگی، اجتماعی و سیاسی که می‌خواهند اقدامات خود را بر پایه یک بینش اسلامی عمیق و نظام‌مند استوار کنند.
طلاب، دانشجویان و اساتید حوزه و دانشگاه که علاقه‌مند به کشف لایه‌های پنهان معارف اسلامی و تقویت بنیان‌های فکری خود هستند.
همه افرادی که احساس می‌کنند درکی که پیش‌تر از مفاهیم دینی داشته‌اند، نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای فکری و عملی آنان در جهان امروز باشد.

دستاوردهای یادگیری دوره

پس از گذراندن این دوره، فراگیران به درکی روشن و نظام‌مند از جایگاه انسان در جهان‌بینی اسلامی دست خواهند یافت و قادر خواهند بود مفهوم آزادی را در دو ساحت معنوی و اجتماعی آن تحلیل کنند. آنان تفاوت بنیادین بین آزادی در مکتب اسلام را با آزادی در فلسفه‌های غربی درک خواهند کرد و خواهند آموخت که چگونه هجرت و جهاد به عنوان دو استراتژی کلیدی در اسلام، برای رفع موانع درونی و بیرونی این حرکت تکاملی طراحی شده‌اند. فراگیران توانایی نقد و تحلیل شبهات مربوط به احکامی مانند جهاد و بردگی را پیدا می‌کنند و با منطق حکومتی و تمدنی شریعت اسلام آشنا می‌شوند. این دوره به آنان می‌آموزد که چگونه با اصلاح شناخت و ذهنیت خود نسبت به مفاهیم دینی، گام به گام در مسیر اصلاح رفتار و شکل‌گیری ملکات اخلاقی قدم بردارند.

چه چیزی می‌آموزید؟

تبیین طرح کلی اندیشه اسلامی از منظر استاد مطهری با دو رکن اساسی مبدأ (انسان) و مقصد (خلافت الهی).
واکاوی مفهوم آزادی به عنوان «رفع موانع استکمال» و تقابل این تعریف با برداشت غربی از آزادی به عنوان «توقف در حیوانیت».
تحلیل نسبت آزادی معنوی و آزادی اجتماعی و اولویت‌بندی میان آن‌ها.
بازتعریف مفاهیم هجرت و جهاد به عنوان راهبردهای فعال و سازنده، نه انفعال و فرار.
شناخت من انسانی و من حیوانی و نحوه مدیریت تضاد درونی برای حرکت در مسیر تعالی.
بررسی منطق احکام شرعی مانند جهاد، جزیه و بردگی در چارچوب تاریخی و اجتماعی عصر نزول و اهداف تربیتی آن‌ها.
تحلیل مفهوم انتظار به عنوان یک «عمل فعال» و نه یک «ایستادن منفعلانه».
تبیین نقش شریعت به عنوان برنامه‌ای برای حکومت و تمدن‌سازی.

وجه تمایز دوره

وجه تمایز اصلی این دوره، رویکرد سیستماتیک و تحلیلی آن به مفاهیم دینی است. این دوره به جای ارائه فهرستی خشک از احکام، به دنبال کشف منطق و روح حاکم بر شریعت اسلام است. منبع اصلی و محوریت دوره، کتاب «آزادی انسان» اثر شهید مطهری است که با بیانی شیوا و به مدد تدریس حجت‌الاسلام جواهری، به شکلی روان و قابل درک ارائه می‌شود. سبک تدریس، تعاملی و پرسش‌محور است و مخاطب را به چالش فکری و بازاندیشی در پیش‌فرض‌های خود دعوت می‌کند. ساختار جلسات به صورت زنجیره‌وار و مبتنی بر سیر تدریجی مفاهیم طراحی شده است؛ به طوری که درک هر جلسه، پیش‌نیاز درک جلسه بعد است. استفاده از مثال‌های ملموس از زندگی فردی و اجتماعی، و نیز تحلیل مسائل روز جهان اسلام (مانند پدیده تکفیر و داعش) از دیگر ویژگی‌های برجسته این دوره است که آن را به یک دوره کاربردی و راهبردی برای زندگی در جهان امروز تبدیل می‌کند. این دوره به مخاطب نمی‌گوید «چه باید بکند»، بلکه به او می‌آموزد که «چگونه بیندیشد» تا خود بتواند در هر موقعیتی، مسیر درست را تشخیص داده و در آن گام بردارد.