توحید، تربیت و اصلاح اخلاق؛ از اعمال جوانحی تا پیوند گمشده فقه و کلام

در بیستمین جلسه از «مدخل علم کلام»، استاد با طرح این پرسش بنیادین که اصلاح واقعی اخلاق از کجا آغاز می‌شود، سه مسلک عمده در تربیت اخلاقی را بررسی می‌کند: «مسلک حکما» با تأکید بر مصالح دنیوی، «مسلک انبیا» با تمرکز بر غایات اخروی، و «مکتب احراق» که با ریشه‌کنی رذائل از طریق توحید، به تحول درونی حقیقی می‌انجامد. این جلسه با شرح لطایف معنایی واژه «ذکر» در قرآن، تحلیل سه‌لایه از رابطه ذاکر و مذکور، و تأکید بر اینکه «قرآن کتاب توحید» است، افق‌های تازه‌ای در پیوند قرآن، کلام، عرفان و اخلاق می‌گشاید. در بخش پایانی نیز، جایگاه «اعمال جوانحی» به‌عنوان پیوند گمشده فقه و کلام واکاوی شده و تأکید می‌شود که برخی احکام، موضوعشان نه رفتار بیرونی، بلکه باطن و نیت و علم آمیخته به ایمان است.