در نخستین جلسه از دوره «حق و عدالت»، حجت‌الاسلام مقدسی، با تکیه بر سخنان شهید مطهری، بنیان‌های معرفتی بحث عدالت را تبیین می‌کند. جلسه با تأکید بر اهمیت عدل در منظومه اندیشه اسلامی آغاز می‌شود و با ترسیم نقشه‌ای روشن از ابعاد مختلف عدالت، از جمله عدالت الهی، عدالت در افعال انسانی، و عدالت اجتماعی، مسیر بحث را مشخص می‌سازد. سپس نسبت تنگاتنگ «حق» و «عدل» بررسی شده و با تعریف‌هایی دقیق نظیر «اعطای کل ذی‌حق حقه»، معنا و ضابطه عدالت روشن می‌شود. در این راستا، مفاهیمی چون «اخلاق حقوقی» و «اخلاق حدودی» به‌عنوان تمایزهای مهم در نظام اخلاقی اسلامی معرفی شده و نشان داده می‌شود که حق‌طلبی در سنت اسلامی نه‌تنها مذموم نیست، بلکه مصداقی از فضیلت اخلاقی است. جلسه با مروری بر سیره امیرالمؤمنین علیه‌السلام و تأکید آن حضرت بر اجرای عدالت در دوران کوتاه خلافت، عمق عملیاتی این مفاهیم را در تاریخ اسلام به نمایش می‌گذارد.